Ben je uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek voor een docent vacature in het voortgezet onderwijs en moet je een proefles geven?

Dit is jouw kans om te laten zien hoe je lesgeeft en een onderwijsbaan te bemachtigen. Een goede voorbereiding is cruciaal om met zelfvertrouwen de klas in te stappen en een overtuigende indruk achter te laten.

Na de proefles hoor je vaak snel of je bent aangenomen. Zie dit moment niet als een obstakel, maar als een kans om te bewijzen dat jij de juiste docent bent voor de school. In deze handleiding nemen we je stap voor stap mee door het proces: van de eerste voorbereidingen tot de evaluatie achteraf.

Een proefles is een standaard onderdeel van het sollicitatieproces in het onderwijs, vooral bij docent vacatures voor het voortgezet onderwijs. Het biedt scholen inzicht in je lesstijl en omgang met leerlingen en is dé kans om jezelf als leraar te presenteren.

Een proefles is een kan (hoeft dus niet) een onderdeel zijn van het sollicitatieproces in het voortgezet onderwijs. Het biedt scholen inzicht in je lesstijl en omgang met leerlingen, en is een kans om jezelf te presenteren.

Sollicitatiegesprek in het onderwijs: van gesprek tot proefles

Het sollicitatieproces voor een docentenfunctie verloopt vaak in de volgende vier stappen:

1. Eerste sollicitatiegesprek – Je maakt kennis met de schoolleiding of vaksectie en bespreekt je ervaring, visie op onderwijs en motivatie.

2. Uitnodiging voor een proefles – Na een positief eerste gesprek word je gevraagd een proefles te geven. De school beoordeelt of jouw didactische en pedagogische aanpak aansluit bij hun onderwijsstijl.

3. De proefles geven – Jouw moment om te laten zien hoe je lesgeeft en met de klas omgaat.

4. Evaluatie en mogelijk een tweede gesprek – De school bespreekt je aanpak en lessen met jou en laat vaak snel weten of je bent aangenomen.

Door de proefles goed voor te bereiden en een gestructureerde les te geven, vergroot je de kans op een succesvolle sollicitatie.

"Een proefles is niet alleen een test, maar jouw kans om te laten zien hoe je leerlingen motiveert en meeneemt in jouw vakgebied."

Stap 1: Informatie verzamelen over de proefles in het voortgezet onderwijs

Voordat je begint met het plannen van je proefles, is het belangrijk om zoveel mogelijk informatie te verzamelen. Stel de school of contactpersoon de volgende vragen:

• Welke klas en welk niveau? (vmbo, havo, vwo, mbo, onderbouw of bovenbouw?)
• Hoeveel leerlingen zitten er in de klas? (Kleine of grote groep?)
• Welke methode wordt gebruikt? (Moet je hierop aansluiten?)
• Zijn er specifieke leerdoelen of onderwerpen? (Wat moet je behandelen?)
• Hoe is het klassenmanagement op deze school? (Zijn er regels of routines?)
• Welke technische faciliteiten zijn beschikbaar? (Digibord, beamer, smartboard?)
• Hoeveel tijd heb je? (Is het een reguliere lesduur van 50 minuten of korter?)

• Is er een onderwijsassistent aanwezig en hoe kan hij/zij ondersteunen?

• Wie observeert de les en wat wordt van je verwacht?

• Is er een standaard lesplan-indeling die je moet gebruiken?

Stap 2: Een gestructureerde proefles voorbereiden voor het voortgezet onderwijs

Een proefles moet goed gestructureerd zijn, zodat zowel jij als de leerlingen weten wat er gaat gebeuren. Hanteer de volgende opbouw:

Stap 1: Introductie (5-10 min)

• Stel jezelf kort voor: Wie ben je en waarom geef je deze les?

• Leg uit wat jullie gaan doen: Wat is het lesdoel?

• Start met een prikkelende opening: Een vraag, anekdote, quiz of afbeelding.

• Gebruik namen van leerlingen om betrokkenheid te vergroten.

• Geef voorbeelden en betrek de klas: Laat leerlingen meedenken.

• Spreek met elke leerling tijdens de les, zodat niemand zich buitengesloten voelt.

Stap 2: Instructie (10-15 min)

• Geef een duidelijke en beknopte uitleg.

• Gebruik visuele ondersteuning zoals een PowerPoint of digibord.

• Stel tussendoor vragen om te checken of leerlingen de uitleg begrijpen.

• Houd de energie hoog en varieer werkvormen.

Stap 3: Actieve verwerking (15-20 min)

• Laat leerlingen zelfstandig of in groepjes werken aan een opdracht.

• Loop rond en begeleid actief.

• Denk aan differentiatie: extra opdrachten voor snelle leerlingen, extra ondersteuning waar nodig.

Stap 4: Afsluiting (5-10 min)

• Vat de belangrijkste punten samen.

• Toets het begrip: Laat leerlingen reflecteren of een vraag beantwoorden.

• Geef een vooruitblik: Hoe sluit deze les aan bij het grotere geheel?

• Bedank de klas en sluit positief af.

Deze opbouw is geschikt voor eerste- en tweedegraads docenten. 

3. Materialen en hulpmiddelen voorbereiden

Zorg ervoor dat je alle benodigde materialen klaar hebt liggen:

• Lesplan met tijdsindeling

• PowerPoint of visuele ondersteuning (bewaar een USB of online backup)

• Werkbladen of opdrachten (print extra exemplaren)

• Whiteboardstiften of krijt

• Timer of klok

• Een plan B voor als de technologie uitvalt

Of je nu solliciteert op een vacature docent economie, een docent aardrijkskunde vacature, of een docent CKV vacature, zorg ervoor dat je materialen aansluiten bij het vak en de doelgroep.

4. Klassenmanagement: Hoe houd je de orde?

Tijdens een proefles kijkt de school niet alleen naar je vakkennis, maar ook naar je omgang met leerlingen. Let op:

• Creëer een duidelijke structuur en geef heldere verwachtingen.

• Gebruik een duidelijke stem en lichaamstaal.

• Zorg voor interactie en laat leerlingen actief deelnemen.

• Reageer direct op storend gedrag: blijf rustig en geef duidelijke grenzen aan.

• Beweeg door het lokaal en wees zichtbaar.

• Blijf flexibel en schakel snel over op een andere aanpak als dat nodig is.

Deze tips gelden voor alle onderwijsniveaus, of je nu solliciteert op een docent mbo vacature of een docent voortgezet onderwijs vacature.

5. Solliciteren als docent: Tips voor je proeflesdag

Kom ruim op tijd aan (minstens 15-30 minuten eerder).

Zorg voor een open en positieve houding.

Test de apparatuur voordat de leerlingen binnenkomen.

Observeer de klas voordat je begint en analyseer de dynamiek.

Adem rustig in en uit als je zenuwachtig bent—vertrouw op je voorbereiding.

6. Na de proefles: Reflecteren en feedback vragen

Na je proefles krijg je vaak een evaluatiegesprek. Bereid je hierop voor door zelf alvast na te denken over de volgende vragen:

• Wat ging goed? Welke onderdelen van de les werkten goed?

• Wat kon beter? Hoe zou je het een volgende keer anders aanpakken?

• Hoe reageerden de leerlingen? Waren ze betrokken?

• Hoe heb je het klassenmanagement aangepakt? Wat werkte wel of niet?

Laat zien dat je openstaat voor ontwikkeling en vraag feedback aan de schoolleiding of vaksectie.

Conclusie: Maak van je proefles een succes

Een proefles is jouw kans om te laten zien wat je in huis hebt. Bereid je goed voor, houd de energie hoog en toon zelfvertrouwen. Blijf jezelf en laat je passie voor lesgeven zien. Reflecteer na afloop en gebruik feedback om jezelf verder te ontwikkelen. Succes! 

Op zoek naar een vacatures in het voortgezet onderwijs? Bekijk de nieuwste onderwijs vacatures en solliciteer direct op een functie die bij jou past! 

Bekijk hier alle openstaande onderwijs vacatures

FAQ: Veelgestelde vragen over een proefles

1. Hoe lang duurt een proefles?

Dit verschilt per school, maar meestal duurt een proefles even lang als een reguliere les, vaak 45 tot 50 minuten.

2. Mag ik mijn eigen lesonderwerp kiezen?

Soms wel, soms krijg je een specifiek onderwerp toegewezen. Vraag dit vooraf aan de school.

3. Wat als de technologie niet werkt?

Zorg altijd voor een backup, zoals geprinte werkbladen of een uitgewerkte les op papier.

4. Hoe ga ik om met storend gedrag?

Blijf kalm, maak oogcontact en hanteer een duidelijke, vriendelijke aanpak. Vaak helpt het om door het lokaal te bewegen en interactie aan te moedigen.

5. Wat als leerlingen niet meedoen?

Probeer een andere aanpak, zoals een vraag stellen, een spelelement toevoegen of werken in kleine groepjes.

6. Hoeveel voorbereidingstijd heb ik nodig?

Afhankelijk van je ervaring, plan minimaal enkele uren om de les goed voor te bereiden en te oefenen.

Met ruim 9 jaar ervaring kennen wij het onderwijs door en door. Wij begrijpen wat jij nodig hebt om met plezier en succes voor de klas te staan.